Budowa domu na działce należącej do jednego z małżonków

Małżonkowie po zawarciu związku małżeńskiego, celem zabezpieczenia swoich potrzeb mieszkaniowych, często decydują się na budowę domu. Dla małżonków planujących taką inwestycję znaczenie ma przede wszystkim to w jakiej okolicy znajduje się działka na której chcą rozpocząć budowę, jaki jest do niej dojazd, jaka jest odległość od miasta. Rzadko kiedy zastanawiają się natomiast nad kwestiami własnościowymi- do kogo należy działka w którą chcą zainwestować pieniądze.

 

Budowa domu na działce jednego małżonka

Z mojego doświadczenia w pracy adwokata wynika, że często praktyką jest wznoszenie przez małżonków domu na działce należącej tylko do jednego z nich. Dzieje się tak jeżeli działka na której ma zostać wybudowany dom została odziedziczona przez jednego małżonka, jeden z małżonków nabył ją w drodze darowizny lub kupił jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. W takich sytuacjach co do zasady działka taka należy do majątku osobistego tylko tego małżonka.

 

Co jeżeli w Akcie Własności Ziemi wskazany jest tylko jeden małżonek?

W prawie polskim obowiązuje zasada, że właściciel działki jest jednocześnie właścicielem wszystkiego co zostało na niej wybudowane. Zasada ta obowiązuje także w wypadku budynku mieszkalnego i także wówczas gdy w budowę domu zaangażowali byli oboje małżonkowie. Taki stan rzeczy nie ma większego znaczenia w sytuacji gdy maleństwo układa się dobrze. Problem pojawia się jednak po rozwodzie- przy podziale majątku wspólnego. W takich sytuacjach małżonek, który nie jest właścicielem działki, zazwyczaj słyszy od drugiego, że nic mu się nie należy.

 

Co w takiej sytuacji robić ?

Małżonek niebędący właścicielem działki ma w takiej sytuacji dwie możliwości.

Po pierwsze, może w postępowaniu o podział majątku wspólnego wystąpić z żądaniem zwrotu nakładów poczynionych na majątek osobisty drugiego małżonka polegających na wzniesieniu domu na należącej do niego działce. Żądanie to może dotyczyć zarówno nakładów poczynionych z majątku wspólnego małżonków (wtedy roszczenie dotyczy co do zasady połowy ich wartości) jak również nakładów z majątku osobistego małżonka niebędącego właścicielem działki, jeżeli stąd pochodziły środki na budowę domu. W tej drugiej sytuacji żądanie dotyczy całości zainwestowanych środków.

Druga możliwość to domaganie się przeniesienia przez małżonka będącego właścicielem działki udziału w prawie jej własności na rzecz małżonka, który inwestował w budowę domu. Wystąpienie z takim żądaniem jest możliwe w sytuacji gdy wartość budynku wzniesionego na gruncie znacznie przenosi wartość zajętej na ten cel działki. Sytuacja taka ma miejsce w większości przypadków wznoszenia budynku mieszkalnego na działce należącej do jednego tylko małżonka. Należy pamiętać jednak, iż takie rozstrzygnięcie nie kończy sprawy. Byli małżonkowie którzy w ten sposób stali się współwłaścicielami nieruchomości muszą dokonać jeszcze zniesienia współwłasności. Mogą to zrobić na trzy sposoby: poprzez wydzielenie dwóch odrębnych lokali w budynku (jeżeli jego wielkość na to pozwala), przejecie całej nieruchomości przez jednego z nich ze spłata drugiego lub też poprzez sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych w ten sposób środków.

 

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani uzyskaniem porady prawnej w tej lub innej sprawie, zapraszam do kontaktu poprzez formularz, maila bądź telefonicznie.