Czy pracownikowi wykonującemu pracę zdalną przysługuje odszkodowanie w razie wypadku przy pracy?
Obecnie coraz więcej pracowników swoje obowiązki wynikające ze stosunku pracy wykonuje w ramach tzw. pracy zdalnej, a więc poza siedzibą pracodawcy, przy pomocy środków komunikacji elektronicznej. Najczęściej pracę zdalną pracownik wykonuje w miejscu swojego zamieszkania (dom, mieszkanie). Równie dobrze jednak pracownik może pracować zdalnie w dowolnie wybranym miejscu, pod warunkiem, że ma tam możliwość wykonywania prac zleconych mu przez pracodawcę. Jeżeli jednak w umowie lub w aneksie do umowy wskazano konkretne miejsce wykonywania pracy zdalnej, to pracownik może pracować zdalnie tylko w tym miejscu.
W tym stanie rzeczy pojawić się może pytanie, czy osoba pracująca zdalnie np. w miejscu swojego zamieszkania lub w innym miejscu ustalonym z pracodawcą, może doznać wypadku przy pracy ? A jeżeli tak to czy przysługują jej jakieś roszczenia z tym związane ?
Przede wszystkim wyjaśnić należy, iż osoba wykonująca pracę zdalną jest takim samym pracownikiem jak osoba wykonująca obowiązki służbowe w siedzibie pracodawcy. Przysługują jej więc wszystkie uprawnienia i świadczenia wynikające ze stosunku pracy, w tym również odszkodowanie za wypadek przy pracy.
Pojawia się jednak kolejne pytanie. Co może zostać uznane za wypadek przy pracy w wypadku wykonywania pracy zdalnej ?
Definicja wypadku przy pracy zawarta została w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r.- „O ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych” (Dz. U. 2019, poz. 1205 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Aby więc dane zdarzenie, zaistniałe w stosunku do pracownika wykonującego pracę zdalną, mogło zostać uznane za wypadek przy pracy, musi spełniać trzy warunki: po pierwsze, musi to być zdarzenie nagłe, po drugie, zdarzenie wynikające z przyczyn zewnętrznych, i wreszcie po trzecie, musi pozostawać w związku z pracą.
Przykładowo, wypadkiem przy pracy przy wykonywaniu pracy zdalnej, może być doznany przez pracownika uraz przy obsłudze sprzętu biurowego (laptop, drukarka, niszczarka) służącego do wykonywania pracy, wypadek do sklepu papierniczego po papier w celu wydrukowania dokumentów związanych z pracą itd. Kluczowym kryterium jest związek zdarzenia z wykonywaną pracą.
Pracownik wykonujący pracę zdalną, w razie wypadku ponoszącego w związku z wykonywaną pracą, powinien niezwłocznie poinformować o tym fakcie pracodawcę. W takim bowiem wypadku na pracodawcy ciążą dodatkowe obowiązki m.in. w zakresie zabezpieczenia miejsca wypadku (co przy wykonywaniu pracy zdalnej w domu może być kłopotliwe- pracodawca potrzebowałby bowiem zgody pracownika), oraz powołania zespołu powypadkowego.
W wypadku ustalenia, iż dane zdarzenie stanowiło wypadek przy pracy, pracownikowi, który swoje obowiązki wykonywał w ramach pracy zdalnej, przysługuje odszkodowanie.