Eksmisja małżonka w wyroku rozwodowym. Kiedy jest to możliwe ?

Orzeczenie eksmisji współmałżonka w wyroku rozwodowym.

Zgodnie z art. 58 § 2 K.R.O. jednym z elementów składowych wyroku rozwodowego może być, w wypadku zaistnienia określonych warunków, orzeczenie eksmisji współmałżonka. Orzeczenie takie wydawane jest w sytuacji gdy małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, a małżonek, który ma podlegać eksmisji zachowuje się w sposób rażąco naganny, uniemożliwiając w ten sposób wspólne zamieszkiwanie. Eksmisja orzekana jest na wniosek drugiego małżonka.
Do zastosowania tego przepisu istotne znaczenie ma do kogo należy mieszkanie z którego ma zostać eksmitowany drugi małżonek. Klientom mojej kancelarii adwokackiej wskazuję, iż nawet w wypadku spełnienia przesłanek z art. 58 § 2 K.R.O. orzeczenie eksmisji nie jest możliwe, jeżeli mieszkanie należy do majątku osobistego małżonka który ma podlegać eksmisji lub jest to jego tzw. „mieszkanie funkcyjne”.

 

 

Rażąco naganne, czyli jakie?

Art. 58 § 2 K.R.O. nie zawiera definicji pojęcia rażąco nagannego zachowania. Ocena, czy dane zachowanie stanowi przesłankę orzeczenia eksmisji pozostawiona została do każdorazowej oceny sądu. Nie powinno jednak budzić większych wątpliwości, iż w zakres tego typu zachowań należy zaliczyć stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej, czy też takie zachowania jak np. regularne wszczynanie awantur, ograniczanie pozostałych domowników w możliwości prawidłowego korzystania z mieszkania, itd. Moje doświadczenie w pracy adwokata wskazuje, iż tego typu zachowania zazwyczaj skierowane są przeciwko drugiemu z małżonków. Orzeczenie eksmisji w wyroku rozwodowym jest możliwe jednak także wówczas, gdy zachowania tego rodzaju dotyczą dzieci małżonków. Istotne pozostaje natomiast, aby pomiędzy określonym zachowaniem małżonka, który ma zostać eksmitowany, a skutkiem, w postaci braku możliwości wspólnego zamieszkiwania zachodził związek przyczynowy (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 30 października 2019 r., sygn. akt I ACa 1209/18).

 

Czy rażąco naganne zachowania małżonka muszą mieć charakter stały? 

Jednym z pytań jakie zdarza się mi usłyszeć od klientów mojej kancelarii adwokackiej, jest to czy orzeczenie eksmisji jest możliwe jeżeli współmałżonek co prawda zachowywał się przez pewien okres nagannie, aktualnie jednak tego typu zachowania ustały. Odpowiedzi na to pytanie udzielił Sąd Najwyższy w jednym ze swoich wyroków wskazując, iż orzeczenie eksmisji w wyroku rozwodowym możliwe jest nawet wówczas, gdy rażąco naganne zachowania ze strony małżonka co prawda ustały, jednak w dalszym ciągu istnieje zagrożenie wystąpienia takiego zachowania w przyszłości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1998 r., sygn. akt II CKN 329/98). Co więcej, w orzecznictwie wskazuje się również, iż eksmisja współmałżonka w trybie art. 58 § 2 K.R.O. możliwe jest nawet wtedy, gdy małżonek ten co prawda nie przebywa we wspólnym mieszkaniu, ale jednocześnie nie zrezygnował on z zamieszkiwania w nim.

 

Orzeczenie eksmisji współmałżonka nie zastępuje podziału majątku wspólnego.

 

Udzielając porad prawnych klientom mojej kancelarii adwokackiej zdarzyło mi się spotkać z przekonaniem, że orzeczenie eksmisji współmałżonka w wyroku rozwodowym definitywnie pozbawia go prawa do mieszkania. Jest to pogląd błędny. Eksmitowany małżonek w dalszym ciągu zachowuje prawa do mieszkania lub domu. Co więcej, samo orzeczenie eksmisji w wyroku rozwodowym nie przesądza również któremu z byłych małżonków mieszkanie to zostanie przyznane w sprawie o podział majątku wspólnego.

 

Autorem wpisu jest adwokat Wojciech Nowak, prowadzący Kancelarię Adwokacką w Bielsku-Białej.