Jak zapobiec obowiązkowi zapłaty zachowku?

Zachowek to roszczenie pieniężne, które przysługuje najbliższym członkom rodziny spadkodawcy, którzy nie zostali powołani do spadku, ani też nie otrzymali należnej im części majątku w inny sposób (np. poprzez darowiznę). Roszczenie to przysługuje w stosunku do spadkobiercy lub obdarowanego. Pojawia się więc pytanie- czy powołując kogoś do spadku można uchronić go przed obowiązkiem zapłaty zachowku?

 

Po pierwsze, wydziedziczenie.

Jako adwokat wskazuję, iż najprostszym i najpewniejszym sposobem pozbawienia kogoś prawa do zachowku jest wydziedziczenie. Jest to oświadczenie składane w testamencie o pozbawieniu konkretnej osoby prawa do zachowku ze wskazaniem przyczyn wydziedziczenia. Klientom mojej kancelarii adwokackiej wskazuję, iż wydziedziczenie co do zasady możliwe jest trzech powodów: 

• po pierwsze, gdy osoba uprawniona do zachowku w sposób uporczywy, wbrew woli spadkodawcy, postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
• po drugie, gdy osoba uprawniona do zachowku dopuściła się przeciwko spadkodawcy umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci;
• i po trzecie, gdy osoba uprawniona do zachowku uporczywie i przez długi czas nie dopełnia obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.

W konsekwencji osoba wydziedziczona traci prawo do zachowku. 

 

Po drugie, umowa dożywocia.

Chcąc rozdysponować swoim majątkiem zazwyczaj bierzemy pod uwagę dwie możliwości: testament lub darowizna. W obu tych wypadkach po stronie spadkobiercy lub obdarowanego może jednak powstać obowiązek zapłaty zachowku. Jako adwokat wskazuję natomiast, iż jest inny sposób rozdysponowania majątkiem, przy zastosowaniu którego nie powstanie obowiązek zapłaty zachowku. 

Jeżeli składnikiem majątkowym, który ma podlegać rozdysponowaniu jest nieruchomość, to przeniesienie prawa własności do niej może nastąpić na podstawie umowy dożywocia.

Jako adwokat wskazuję, że umowa dożywocia polega na tym, że właściciel nieruchomości przenosi na rzecz innej osoby prawo własności w zamian za dożywotnie utrzymanie. Taka umowa ma charakter odpłatny (przeniesieniu prawa własności nieruchomości odpowiada świadczenie drugiej strony) więc nie rodzi ona prawa do zachowku. 

 

Po trzecie, niegodność dziedziczenia.

Jeżeli nie doszło do wydziedziczenia, to spadkobierca lub obdarowany zobowiązany do zapłaty zachowku może bronić się wytaczając przeciwko osobie uprawnionej do zachowku powództwo o uznanie za niegodnego dziedziczenia. Jako adwokat wskazuję, iż również w tym wypadku ustawodawca przewidział zamknięty katalog przypadków kiedy można z takim roszczeniem wystąpić. Są to sytuacje gdy spadkobierca:

• dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
• podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
• umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Osobie uznanej za niegodną dziedziczenia, nie przysługuje prawo do zachowku.

 

Sprawy cywilne w Bielsku-Białej

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani skorzystaniem z porady prawnej w sprawie cywilnej lub powierzeniem prowadzenia takiej sprawy w Bielsku-Białej lub w okolicy, to zapraszam do kontaktu. Wszelkie dane kontaktowe mojej kancelarii adwokackiej mieszczącej się w Bielsku-Białej znajdziecie Państwo na mojej stronie internetowej. Zapraszam również do zapoznania się z innymi wpisami na moim blogu. W celu zapoznania się z warunkami finansowymi prowadzenia sprawy zapraszam do zakładki cennik.

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.