Odpowiedzialność karna za niepłacenie alimentów.

Obowiązkiem każdego rodzica jest łożenie na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. Realizacja tego obowiązku przez rodzica, z którym dziecko nie przebywa na stałe, przybiera formę świadczenia pieniężnego- alimentów. Co jednak jeżeli rodzic zobowiązany do zapłaty alimentów nie płaci ich, płaci nieregularnie lub w niepełnej wysokości?

 

Przestępstwo niealimentacji.

Zgodnie z art. 209 § 1 K.K. „Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”.

Powyższy przepis wydaje się być jasny. Wbrew pozorom problemy zaczynają się jednak już na samym początku- co bowiem znaczy sformułowanie „uchyla się” ?. Klientom mojej kancelarii adwokackiej wyjaśniam, iż samo nierealizowanie obowiązku alimentacyjnego nie jest jeszcze równoznaczne z przestępstwem niealimentacji. W tego typu sprawach należy bowiem brać pod uwagę przyczyny nierealizowania obowiązku alimentacyjnego. Określenie „uchyla się” zakłada bowiem, iż zobowiązany do alimentów mając lub mogąc mieć możliwość ich zapłaty, obowiązku tego z przyczyn zależnych od siebie nie realizuje. Inaczej należy bowiem oceniać np. osobę ciężko chorą, nie mogącą pracować, a tym samym nie mającą środków na zapłatę alimentów, a osobę która mając warunki do zarobkowania z możliwości takiej nie korzysta.

 

Jako adwokat zwracam uwagę, iż kwalifikowanym typem niealimentacji jest sytuacja w której brak realizacji obowiązku zapłaty alimentów skutkuje narażeniem osoby uprawnionej do alimentów na brak możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych. W takim wypadku zagrożenie karą pozbawienia wolności może wzrosnąć do 2 lat.

Udzielając porad prawnych spotykam się również z pytaniami co należy zrobić, aby ukarać osobę niepłacącą alimentów. Należy bowiem pamiętać o tym, iż ściganie przestępstwa niealimentacji co do zasady następuje na wniosek pokrzywdzonego lub organu pomocy społecznej. W wypadku gdy pokrzywdzony jest niepełnoletni, wniosek o ściganie może w jego imieniu złożyć przedstawiciel ustawowy, którym zazwyczaj jest drugi z rodziców. Dodatkowo należy zaznaczyć, iż jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne, które są wypłacane w razie bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa niealimentacji odbywa się z urzędu.

 

Jakie możliwości ma osoba niepłacąca alimentów ?

Sprawca przestępstwa niealimentacji ma dwa rozwiązania.

Pierwsze to uregulowanie zaległych alimentów. Jeżeli zaległość zostanie uregulowana przed upływem 30 dni od przesłuchania w charakterze podejrzanego, sprawca przestępstwa niealimentacji nie podlega karze. Nieco bardziej skomplikowana sytuacja ma miejsce wówczas gdy brak realizacji obowiązku alimentacyjnego skutkował narażeniem osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Również w takiej sytuacji Sąd ma możliwość odstąpienia od wymierzenia kary w wypadku uregulowania zaległych alimentów w wyznaczonym przez prawo terminie, przy czym skorzystanie z tej możliwości jest uzależnione od oceny stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu sprawcy. Sąd może bowiem uznać, iż przesłanki te przemawiają za ukaraniem sprawcy przestępstwa niealimentacji.

Jeżeli podejrzany o przestępstwo niealimentacji nie uregulowała zaległych alimentów w przewidzianym terminie, to pozostaje mu podjęcie obrony w postępowaniu karnym. Tak jak wskazano to powyżej, wiąże się to z koniecznością wykazania, iż nieregulowanie alimentów jest okolicznością nie zawinioną przez sprawcę.

 

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani uzyskaniem porady prawnej w tej lub innej sprawie, zapraszam do kontaktu poprzez formularz, maila bądź telefonicznie.