Rozwód i co dalej?

Rozwód nie oznacza definitywnego zerwania z byłym małżonkiem. 

O tym jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu pisałem już we wcześniejszym wpisie. Teraz chciałbym się jednak skupić na kwestii sytuacji prawnej małżonków po orzeczeniu rozwodu. Wbrew bowiem powszechnej opinii, orzeczenie rozwodu w większości przypadków nie kończy relacji prawnych pomiędzy byłymi małżonkami. Moje dotychczasowe doświadczenie w pracy adwokata daje mi podstawę do twierdzenia, iż poszczególne elementy wyroku rozwodowego (lub to co się w nim nie znalazło) stają się w przyszłości zarzewiem kolejnych spraw sądowych między byłymi małżonkami.

 

 

Elementy wyroku rozwodowego.

W zamyśle ustawodawcy wyrok rozwodowy powinien całościowo regulować sytuację prawną byłych małżonków oraz ich wspólnych dzieci. Dlatego też wyrok ten, oprócz orzeczenia rozwodu oraz ustalenia który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego, powinien zawierać również rozstrzygnięcia co do władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, kontaktach rodziców z dziećmi, oraz o ciążących na rodzicach kosztach utrzymania i wychowania wspólnych dzieci. Dodatkowo sąd w wyroku rozwodowym może orzec o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania, a nawet, w sytuacjach ekstremalnych- gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie- na żądanie drugiego małżonka może orzec eksmisję. Na zgodny wniosek obojga małżonków sąd może także orzec o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków za zgodą drugiego. Wielokrotnie byłem już świadkiem sytuacji, w których osoby zwracające się o pomoc w sprawach rozwodowych do mojej kancelarii adwokackiej, były zaskoczone zakresem rozstrzygnięć jakie sąd może zawrzeć w wyroku rozwodowym.

Podział majątku wspólnego.

Zazwyczaj, po orzeczeniu rozwodu, pierwszą kwestią sporną pomiędzy byłymi małżonkami staje się podział majątku wspólnego. Co prawda art. 58 § 3 K.R.O. przewiduje, iż podziału majątku wspólnego można dokonać również w sprawie o rozwód, tym nie mniej zdarza się to bardzo rzadko- z mojej praktyki adwokackiej wynika, iż dzieje się to zazwyczaj wtedy gdy pomiędzy małżonkami jest pełna zgoda co do sposobu podziału. Jako adwokat zalecam jednak moim klientom, aby nie łączyli sprawy rozwodowej ze sprawą o podział majątku, albowiem jest to dodatkowe zarzewie konfliktu dodatkowo komplikujące sprawę o rozwód.

Jeżeli w wyroku rozwodowym nie orzeczono o podziale majątku wspólnego, konieczne jest w tym celu zainicjowanie odrębnego postępowania. W sprawie takiej można dodatkowo dochodzić również ustalenia przez sąd nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 43 § 1 K.R.O. małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Każdy z małżonków może jednak wystąpić z wnioskiem o ustalenie przez sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym, jeżeli wykaże, iż w większym stopniu przyczyniał się do jego powstania. W tego typu sprawach klientom mojej kancelarii adwokackiej na wstępie wyjaśniam, iż do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym nie wystarczy sama tylko dysproporcja w zarobkach małżonków. W praktyce konieczne jest bowiem wykazanie, że drugi z małżonków nie tylko nie przyczyniał się do powiększenia majątku wspólnego, ale wręcz go marnotrawił.

Podwyższenie lub obniżenie alimentów.

Kwota alimentów zasądzona w wyroku rozwodowym na rzecz wspólnych dzieci lub drugiego z małżonków, ustalana jest według istniejących w tej dacie potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do alimentów. Oczywiste jest, iż powyższe przesłanki z biegiem czasu ulegają zmianie. Zwiększają się potrzeby uprawnionego do alimentów, zmiany mogą również zachodzić w zakresie sytuacji zarobkowej i majątkowej zobowiązanego do alimentów. W mojej praktyce adwokackiej wielokrotnie już spotykałem się ze sprawami, których przedmiotem było modyfikacja zakresu obowiązku alimentacyjnego określonego w wyroku rozwodowym. Podstawą tego typu spraw jest art. 138 K.R.O. zgodnie z którym „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”.

W sprawach związanych z modyfikacją zakresu obowiązku alimentacyjnego podstawowym zadaniem adwokata powinno być ustalenie czy istotnie doszło do zmiany stosunków w zakresie potrzeb uprawnionego i/lub możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Punktem odniesienia jest stan faktyczny ustalony w sprawie, w której zapadło orzeczenie o alimentach – głównie są to wyroki rozwodowe. Pomocne w tym zakresie jest w szczególności uzasadnienie wydanego rozstrzygnięcia. Dlatego też jako adwokat zachęcam moich klientów, aby niezależnie od tego czy są zadowoleni z wydanego rozstrzygnięcia czy nie, występowali z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Ustalenia tam zawarte mogą bowiem stanowić w przyszłości punkt odniesienia dla kolejnych spraw dotyczących obowiązku alimentacyjnego.

Autorem wpisu jest adwokat Wojciech Nowak, prowadzący Kancelarię Adwokacką w Bielsku-Białej.