Uproszczony tryb legalizacji samowoli budowlanej - jakie warunki muszą zostać spełnione ?

Nowelizacja prawa budowlanego, która weszła w życie we wrześniu 2020 r. wprowadziła do porządku prawnego uproszczoną procedurę legalizacji samowoli budowlanej. W poniższym wpisie adwokat wyjaśnia kto może z tej instytucji skorzystać oraz jak wyglądają związane z nią procedury.

 

Kiedy mamy do czynienia z samowolą budowlaną ?

Najogólniej rzecz ujmując samowola budowlana ma miejsce wówczas gdy dane prace zostały lub są realizowane bez wymaganego przez prawo pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Samowola budowlana może polegać zarówno na wzniesieniu budynku mieszkalnego bez pozwolenia na budowę jak również na wykonaniu zdawałoby się marginalnych prac polegających np. na wykonaniu instalacji gazowej wewnątrz budynku (w tym wypadku pozwolenie na budowę konieczne jest przy nowo powstającym budynku, zaś zgłoszenie w wypadku budynków istniejących). Co za tym idzie klientów mojej kancelarii adwokackiej uprzedzam, iż sam rozmiar realizowanych prac nie jest decydujący z punktu widzenia oceny czy stanowią one samowolę budowlaną czy nie.

 

Uproszczony tryb legalizacji samowoli budowlanej.

Przepisy prawa przewidują możliwość legalizacji samowoli budowlanej. Procedura ta może przebiegać w trybie standardowym lub uproszczonym.

Udzielając porady prawnej w zakresie możliwości skorzystania z instytucji uproszczonej procedura legalizacji samowoli budowlanej należy zacząć od tego, iż ma ona zastosowanie jedynie do obiektów i prac od zakończenia których upłynęło co najmniej 20 lat. Co za tym idzie analizowana instytucja nie dotyczy aktualnie prowadzonych lub nawet zakończonych prac, o ile od ich zakończenia nie upłynęło jeszcze 20 lat. Jeżeli chodzi o wszczęcie uproszczonej procedury legalizacyjnej to w mojej praktyce adwokackiej spotkałem się z dwoma sytuacjami- pierwsza polega na wszczęciu tego postępowania z urzędu (ma to miejsce wówczas gdy nie budzi wątpliwości, iż inwestycja została zakończona co najmniej 20 lat temu), druga natomiast sytuacja dotyczy ma miejsce wówczas gdy data zakończenia prac jest wątpliwa- w takiej sytuacji organy nadzoru czekają, aby to właściciel złożył wniosek o zastosowanie tego tryby z jednoczesnym wykazaniem kiedy prace podlegające legalizacji zostały zakończone (tj. czy od tego momentu upłynęło już 20 lat).

 

Jakie dokumenty należy przedłożyć ?

Właściciel nieruchomości starający się o legalizację samowoli budowlanej w uproszczonym trybie w toku postępowania musi przedłożyć:

1. oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
2. geodezyjną inwentaryzację powykonawczą obiektu budowlanego,
3. ekspertyzę techniczną, sporządzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazującą, czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz czy pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.

Istotnym atutem uproszczonego trybu legalizacji samowoli budowlanej- w stosunku do tryby standardowego- jest brak obowiązku uiszczenia przez właściciela nieruchomości opłaty legalizacyjnej która wynosi od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych.

 

Jakie są konsekwencję niedopełnienia wymogów uproszczonej procedury legalizacyjnej ?

Jakkolwiek uproszczona procedura legalizacyjna na pierwszy rzut oka jawi się jako łatwy i względnie tani sposób doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem to jednak osób szukających porady prawnej w tym zakresie należy uprzedzić, iż niedopełnienie formalności związanych z uproszczoną procedurą legalizacyjną skutkuje takimi samymi konsekwencjami jak przy standardowym trybie legalizacji- tj. koniecznością rozbiórki prac wykonanych bez pozwolenia na budowę czy bez zgłoszenia.

 

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.