Zasiedzenie służebności drogi koniecznej- o czym należy pamiętać.

Art. 292 K.C. przewiduje możliwość nabycia służebności gruntowej, w tym również służebności drogi koniecznej, w drodze zasiedzenia. Odpowiednie zastosowanie w tym zakresie znajdują przepisy o nabyciu własności nieruchomości w drodze zasiedzenia. Powyższe oznacza, iż do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia konieczne jest samoistne posiadanie służebności (korzystanie z danej nieruchomości w zakresie odpowiadającym danej służebności) oraz upływ czasu- dwadzieścia lat w dobrej wierze lub trzydzieści lat w złej wierze. O czym jednak należy jeszcze pamiętać przy zasiedzeniu służebności gruntowej?

Korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

Podstawowym, wynikającym z art. 292 K.C. warunkiem zasiedzenia służebności gruntowej jest korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia. W wypadku służebności drogi koniecznej powyższy warunek jest spełniony w sytuacji gdy na nieruchomości znajduje się urządzona droga. Nie ma wątpliwości, iż powyższy wymóg jest spełniony jeżeli pas drogowy wyłożony jest kostką brukową lub położony jest na nim asfalt. Z mojego doświadczenia w pracy adwokata wynika, iż bardziej problematyczna jest sytuacja gdy nieruchomość utwardzona jest w inny sposób np. kamieniami lub żwirem. W tym zakresie wskazać należy chociażby postanowienie z dnia 27 kwietnia 2018 r., sygn. akt IV CSK 178/17, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż nawet fakt podsypywania nieruchomości wykorzystywanej do dojazdu leszem i kamieniami nie jest równoznaczne z wytworzeniem trwałego i widocznego urządzenia umożliwiającego zasiedzenie służebności drogi koniecznej.

Znaczenie ma kto wykonał urządzenie.

Przy zasiedzenie służebności gruntowej znaczenie ma również to, kto wykonał wymagane przez ustawę trwałe i widoczne urządzenie. Przez długi okres czasu w tym zakresie występowały dwie linie orzecznicze. Zgodnie z pierwszą z nich, trwałe i widoczne urządzenie, którego wytworzenie prowadzi do zasiedzenia służebności, musi zostać wytworzone przez samoistnego jej posiadacza. Zgodnie z drugim poglądem, urządzenie takie może zostać wytworzone przez dowolną osobę, a przesłanką zasiedzenia służebności gruntowej jest jedynie korzystanie z tego urządzenia jako posiadacz samoistny przez wymagany przez prawo okres czasu. Ostatecznie kwestie tą przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt III CZP 10/11, podjętej w składzie 7 sędziów, zgodnie z którą „Wykonanie trwałego i widocznego urządzenia przez posiadacza nieruchomości w zakresie służebności gruntowej drogi dojazdowej jest przesłanką zasiedzenia tej służebności”. Jak widać Sąd Najwyższy jednoznacznie opowiedział się za pierwszą z przedstawionych linii orzeczniczych wymagającą, aby trwałe i widoczne urządzenie zostało wzniesione przez osobę, która domaga się stwierdzenia zasiedzenia służebności gruntowej.

Wyznaczony musi być cały szlak drogowy.

Klientom mojej kancelarii adwokackiej wskazuję, iż warunkiem zasiedzenia służebności drogi koniecznej jest również to, aby trwałe i widoczne urządzenie wyznaczało cały przebieg służebności będącej przedmiotem zasiedzenia. Do zasiedzenia służebności nie jest bowiem wystarczające, gdy wytworzone przez posiadacza samoistnego służebności trwałe i widoczne urządzenie wyznacza jedynie część szlaku służebnego- np. utwardzona jest jedynie cześć drogi.

 

Autorem wpisu jest adwokat Wojciech Nowak, prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.